Page 16 - ESOP BOOKLET DIGITAL Final

Χ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
16
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 03
Κλινική Εξέταση (Ουρολογική-νευρολογική)
Εισαγωγή
Η προσπάθεια τυποποίησης της κλινικής εξέτασης των ασθενών με προβλήματα ούρησης έγινε με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας, που αφορούν την ακράτεια ούρων [1], καθώς και την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων από το κατώτερο ουροποιητικό στους άνδρες [2]. Επιπρόσθετα χρησιμοποιήθηκε το εγχειρίδιο “Incontinence, 7th edition, 2023” που είναι αποτέλεσμα του 7th International Consulta- tion on Incontinence. Συγκεκριμένα αξιοποιήθηκαν τα συμπεράσματα της επιτροπής 4A που αφορούν την αρχική εκτίμηση της ακράτειας ούρων στους ενήλικες άνδρες και γυναίκες ασθενείς [3].
Αν και δεν υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδομένα σχετικά με τη χρησιμότητα της κλινικής εξέ- τασης ως προς τη βελτίωση του θεραπευτικού αποτελέσματος, όλες οι συναντήσεις ομοφωνίας και οι κατευθυντήριες οδηγίες υποστηρίζουν ότι παραμένει ουσιώδης στην αξιολόγηση της ακράτειας. Η φυσική εξέταση θα πρέπει να περι- λαμβάνει την εξέταση της κοιλιακής χώρας, του περινέου καθώς και τη δακτυλική εξέταση του ορθού ή/και του κόλπου. Η εξέταση της κοιλιακής χώρας είναι απαραίτητη προκειμένου να διαπιστωθεί μια διατεταμένη ουροδόχος κύστη ή να ψηλαφηθούν άλλες ευμεγέθεις κοιλιακές μάζες. Η εξέταση του περινέου είναι ουσιώδης, κυρίως στις γυναίκες, καθώς χρησιμεύει στην εκτίμηση της οιστρογονικής επάρκειας και την αξιολόγηση πιθανής πρόπτωσης των πυελικών οργάνων. Η δακτυλική εξέταση του ορθού στους άνδρες αποτελεί μια ευρέως αποδεκτή και διαδεδομένη μέθοδο εκτίμησης του προστάτη, ενώ η δακτυλική εξέταση του κόλπου (ή/και του ορθού) αποτελεί τη βασική γυναικολογική φυσική εξέταση. Η ικανότητα και η επάρκεια σύσπασης του πυελικού εδάφους μπορούν κάλλιστα να εκτιμηθούν με τη δακτυλική εξέταση και στα δύο φύλα. Επιπρόσθετα η δοκιμασία του βήχα, με την κύστη σε μέτρια πλήρωση, μπορεί να αποκαλύψει ακράτεια κατά την προσπάθεια. Πολλές φορές η απλή παρατήρηση
του/της ασθενούς μπορεί να αποκαλύψει σημαντικές πληροφορίες που σχετίζονται με προβλήματα ούρησης. Η ύπαρξη οιδημάτων κάτω άκρων συχνά σχετίζεται με πολυουρία, συχνουρία, επιτακτικότητα, καθώς αυτά κινητοποιούνται κατά την κατάκλιση. Διαταραχές στην ομιλία, τη βάδιση ή τη στάση του σώματος συχνά υποδηλώνουν νευρολογική νόσο που δυνητικά ευθύνεται για διαταραχές ούρησης.
Κλινική εξέταση γυναικών με προβλήματα ούρησης
Η κλινική εξέταση στις γυναίκες με προβλήματα ούρησης περιλαμβάνει τη φυσική εξέταση της κοιλιακής χώρας, τη γυναικολογική εξέταση, τη νευρολογική εξέταση, που είναι κοινή με αυτή των ανδρών και θα συζητηθεί σε ξεχωριστή ενότητα, καθώς και τη μέτρηση βάρους και αναστήματος προκειμένου να υπολογιστεί ο Δείκτης Μάζας Σώματος.
Η επισκόπηση της κοιλιακής χώρας αναδεικνύει μετεγχειρητικές ουλές και δίνει έμμεσα πληροφορίες που αφορούν προηγούμενες χειρουργικές επεμ- βάσεις. Επιπρόσθετα η ύπαρξη ραγάδων μπορεί να συσχετίζεται με διαταραχές μεταβολισμού κολλα- γόνου και παρατηρείται συχνότερα σε ασθενείς με πρόπτωση πυελικών οργάνων και ακράτεια κατά την προσπάθεια [4]. Η ψηλάφηση της κοιλιακής χώρας, πέρα από την πιθανή εύρεση κοιλιακών μαζών που χρήζουν διερεύνησης, μπορεί να αποκαλύψει μια διατεταμένη ουροδόχο κύστη και να φέρει στο φως μια χρόνια επίσχεση με μεγάλο υπόλειμμα ούρων, το οποίο ωστόσο θα πρέπει να υπερβαίνει τα 300 κ.εκ. προκειμένου να γίνει αντιληπτό με την ψηλάφηση [5]. Αν και συχνά γίνεται προσπάθεια ψηλάφησης των νεφρών, αυτό είναι εφικτό μόνο σε αδύνατα άτομα και υποδηλώνει ύπαρξη μεγάλης υδρονέφρωσης, σε νευρολογικούς κυρίως ασθενείς, η νεφρικής μάζας.
Η γυναικολογική εξέταση αρχίζει με την επισκόπηση του περινέου και των έξω γεννητικών οργάνων. Κατ’ αυτό τον τρόπο ελέγχεται η ανατομική ακεραιότητα της περιοχής. Τυχόν δερματικές αλλοιώσεις θα μπορούσαν να σχετίζονται με ακράτεια ούρων.